TOKAT-TURHAL ÇAYLI KASABASI HALKININ KONUŞTUGU AĞIZ FARKLILIKLARI VE BU KELİMELERİN MANALARI
| ÇAYLI' DA KONUŞULAN | MANASI (ANLAMI) |
| AĞCA | Beyaz |
| ALAÇUH | Bağevi, güneşten korunmak için yapılan yer |
| AŞURMA | Kuplukazan |
| ARTUH | Geriye kalan fazla |
| AĞUÇ | Avuç içi |
| AĞURT | Yanagın iç kısmı |
| AYRUH | Benzerlerinden ayrı tutulan , sarmaşık |
| AĞU | Zehir |
| AMALE | İşçi |
| AZUH | Yanına alınan yiyecek |
| AMEL | İsal |
| ARĞI | Ağrı |
| AGARTU | Yogurt.süt,vb. |
| AYAHDAŞ | Arkadaş |
| AHBUN | Hayvan gübresi |
| AMBAREVÜ | Kiler |
| AGUZ | Dogum yapmış inegin sütü |
| AHDARACAH | Ekmek pişirmede kullanılan demirden alet |
| BADAL | Merdiven |
| BALDICAN | Patlıcan |
| BALDUZ | Baldız |
| BILDIR | Geçen yıl |
| BAYAHDAN | Biraz önce |
| BARHAÇ | Küçük bakır kova |
| BODUÇ | Tahtadan yapılan kova |
| BÜZÜK | Kalça |
| BÜRÜK | Başa örtülen örtü |
| BÜNELEK | Hayvanların haşere sokması sonucunda aldığı kaçış hali |
| BÖGÜR | Vücüdün yan tarafları |
| BÜK | Böğürtlen |
| BUZAĞI | İnegin yavrusu |
| BÖTDÜRME | Haşlama |
| BICIH | İnegin yavrusu |
| BACILIH | Kız arkadaş |
| ÇAĞLIH | Mutfakta bulaşık yıkanan yer |
| CAZU | Yaramaz kız çocuğu |
| CÜCÜK | Civciv |
| CEREK | İnce ağaç |
| CEYRAN | Elektrik |
| CİCİK | Meme,gögüs |
| CEKİT | Çeket |
| ÇENTE | Çanta |
| CAYIRDAH | Aniden |
| CIZLAVAT | Lastik ayakkabı |
| CIVIH | Hafif sulu |
| CAVLAH | Cıplak |
| CİBİLİYET | Huy,karakter |
| CIBIR | Fakir |
| CİDME | Tekme |
| CİMCİK | Çimdik atma,sıkma |
| CULUH | Hindi |
| CİBELMEK | Şımarmak |
| CIRCIR | Fermuar |
| CIRI | İshal |
| CİRBE | Posa |
| CECİM | Dokunarak işlenen bir tür kilim |
| CILH | Bozuk yumurta |
| ÇEMÜÇ | Kuru üzüm |
| ÇİPİK | Alkış |
| ÇAPUT | Bez parçası |
| ÇİĞİT | Çekirdek |
| ÇOŞDAR | Laf taşıyan ara bozucu |
| ÇÖKELENMEK | Boşa vakit geçirmek |
| ÇÖRDÜK | Küçük armut |
| ÇEDİK | Çocukların giydiği naylon ayakkabı |
| ÇEREZ | Leblebi |
| ÇÖM | Belin orta kısmı |
| ÇÖLPE | Sakar |
| ÇİT | Başörtü |
| ÇÖKELİK | Çökelek |
| ÇABUH | Acele |
| ÇALU | İnce odun |
| ÇUL | Kıldan yapılmış örtü |
| ÇEBİŞ | Bir yaşındaki keçi |
| ÇOLLU | Hastalıklı .zayıf,çelimsiz |
| ÇİMMEK | Banyo yapmak |
| ÇİPREMEK | Yırtılmak üzere olan |
| ÇÖĞDÜRME | İşemek |
| ÇEMKÜRME | Haykırma |
| DASDAR | Ekmek konulan bez |
| DİNELMEK | Ayakta durmak |
| DOMBALAH | Takla |
| DUMMAH | Suyun içine girmek |
| DÜRZÜ | Yaramazlık yapan erkek çocuk |
| DADAH | Agıza alınan tatlı yiyecekler |
| DUĞAH | Duvak |
| DÖŞ | Gögsün yukarı ön kısmı |
| DÖŞEK | Yatak |
| DÜĞÜ | İnce bulgur,düğcek |
| DEAMİS | Çocukların emzklerine sürülen bir tür tatlı |
| DIRMUH | Tırmık |
| DINNAH | Tırnak |
| DİLAR | Beşikte bebegin yattıgı döşek |
| ECİ | Yenge |
| EYEĞÜ | Kaburga kemigi |
| ELLAAM | Herhalde , meğer |
| ENEK | Misket |
| ENTERİ | Kadınların giydigi bütün giysi |
| EMMİ | Amca |
| EBE | Nine,babaane,anneanne |
| EĞRETİ | Emanet |
| EMZÜK | Çocuklara verilen kauçuk meme |
| ENÜK | Köpek yavrusu |
| EĞİŞ | Hamur kesilen bir tür araç |
| ELİĞİ | İpi eğirmeye yarayan araç |
| EME | Babanın kız kardeşi,hala |
| EKSÜĞETEK | Kadın |
| EYCÜK | Biraz |
| ESSAHDAN | Gerçekten |
| EMME | Ama |
| FERİG | Piliç |
| FİSDON | Şalvar |
| FIHARA | Zavallı,fakir |
| FİLKETE | Cengelli igne |
| GIZ | Bayanlar arasında kız anlamında söylenen söz |
| GARDIŞ | Erkek kardeş |
| GATIH | Ayran |
| GÖZER | Elegin kalın deliklisi |
| GÖĞ | Gök yüzü |
| GARSUH | Kasık |
| GOYA | Güyya,sanki,sözde,yani |
| GÜYE | Kumaşları kemiren küçük böcek |
| GABUH | Kabuk,dış kesim |
| GARI | Kadın,eş |
| GATMER | Yaglı gözleme |
| GAZEL | Kuru yaprak |
| GIDIH | Çene |
| GICIR | Yeni,yepyeni |
| GİLİK | Kalın ekmek |
| GİŞİ | Erkek,koca,eş |
| GÖLÜK | Eşşek |
| GAĞUR | Müslüman olmayan kimse |
| GIÇ | Bacak,baldır |
| GEDÜK | Dişi eksik olan |
| GARA | Siyah |
| GUYOĞU | Damat,güvey |
| GÖN | Deri |
| GÜBÜR | Çöp |
| GULK | Kulaçkaya yatan tavuk |
| GÜRBE | Gübre ,kimyasal madde |
| GANETLÜ | Çift taraflı açılan kapı |
| GANET | Kanat |
| GAYIŞ | Kemer |
| GÜCÜK AYI | Şubat ayı |
| GÖMBE | Bir çeşit börek |
| GALUH | Evlenmemiş,evde kalmış |
| GIRMİS | Cumhuriyet altını |
| GAHIŞLAMAK | İtelemek |
| GILAĞAN | Dügünlerde ucuna elma takılmış cam agacı |
| GİĞİŞMEK | Kaşınmak |
| GELEĞÜ | Lağım fareesi |
| HIDLAH | Gırtlah |
| HENİKMEK | Sersemlemek |
| HAHUT | İşe yaramaz,zayıf |
| HERS | Başa takılan başlık |
| HOLLUH | Tavukların yumurtlaması için yer,kümes |
| HOL | Tavugun yumurtlaması için altına konulan yumurta |
| HASURDA | Muhallebeci |
| HELKİ | Bakır kova |
| HERÜF | Eş.koca |
| HEYİGDİYE | Hemen,şimdi |
| HILLI | Uslu,akıllı |
| HARAÇ | Asla |
| HEĞBE | İki gözlü torba |
| HÖLLÜK | Uyurken çocukların altına konulan bir çeşit toprak |
| HAHMUSAAP | Sagdıç,yegen,kirve,arkadaş |
| HESLÜ | Sinirli,asabi |
| HELLE | Bir tür yöresel çorba |
| HEMİ | Öylemi |
| HAYAT | Dar uzun salon |
| HOŞOĞ | Hoşaf,komposto |
| HACAT | Araç,gereç |
| HÜMKÜRMEK | Saldırmak |
| HAYOĞ | Ayol |
| IRBIH | İbrik |
| IHCIRIH | Hıçkırmak |
| İLİSTİR | Süzgeç |
| İSGEMBİ | Sandelye |
| İŞGEFE | Yufka |
| İLİF | Yıkanmak için kullanılan bir tür kese |
| İDARA | Lamba,gazlambası |
| İFLAH | Nefes kesilmesi,düzelmez |
| İCAR | Kiraya vermek |
| İLİK | Düğme |
| İLEĞEN | Legen |
| İLEYIH | Layık |
| İLENGER | Bakırdan büyük kab |
| KİRTİK | Sabun artıgı, küçük sabun |
| KENEF | Tuvalet |
| KÖMÜŞ | Manda |
| KIRIH | Eşşegin yavrusu |
| KİRMAN | Kendir ipini ayırmaya yarayan araç |
| KELEM | Lahana |
| KEŞİK | Sıra |
| KİŞKİLEMEK | İkisini bir birine düşürmek |
| KİZİR | Bekçi |
| KÖMEÇ | Ebegümeci |
| KEPENEK | Kelebek |
| KÖZKÜREĞİ | Ateş küreği |
| LAĞAP | Lakap |
| LOĞ | Toprak damları sıkıştırmak için kullanılan silindir taş |
| MIGA | Naylon |
| MIH | Çivi |
| MISMIL | Düzgün olmayan ,işe yaramaz |
| MALAMAT | Berbat,rezil |
| MAHAT | Tahtadan yapılan sabit oturma yeri,sedir |
| MUŞMA | Yumruk |
| MANUH | Kedi yavrusu |
| MUHAAT | Sahip çıkma |
| MUDUL | Ucunda sivri demir bulunan sopa |
| MEĞEL | Çapa |
| MENEVCE | Bir tür yenen bitki ,kuşkonmaz |
| MAYAHOŞ | Ekşi,tadı az ekşi olan |
| MERTEK | Hızarlanmamış kalın kereste |
| MUJMULUH | Oburluk,çok yiyen |
| MAARİM | Meğer |
| MIRIH | Moral,halsizlik |
| NAHIŞ | Nakış işleme |
| NAFDELİN | Naftalin |
| NEZÜG | İnce olan,narin |
| OHLOGU | Hamur açmaya yarayan araç |
| ÖYNÜK | Önlük,öne baglanan bez |
| ÖYE | İplik ve boncukla yapılan bir tür dantel |
| ÖJBE | Bıtkınlık veren,bıktıran,üsteleyen |
| ÖĞENDERE | Ucu ince demirli sopa |
| ÖĞÜRSEK | İneklerin çiftleştme zamanı |
| PEVLÜKE | Fabrika |
| PIRTI | Çamaşır |
| PEVLAR | Salça |
| PETNİ | Ahırdaki hayvan yemliği |
| PAŞALU | Uzun elbise |
| PANTUL | Pantolon |
| PARTAL | Yalan,abartarak konuşma |
| PATOZ | Ekinin buğday ve samanını ayıran araç |
| PAĞLA | Fasulye |
| PÜRPÜRÜM | Semiz otu |
| PEŞLÜ | Yöresel giysinin tümü |
| PEŞGÜR | Havlu |
| PUĞAR | Çeşme |
| PİNNİK | Kümes |
| PÖÇ | Uyluk kemiği |
| POLATİKE | Tenezül etmeme, |
| PÜSGÜT | Biskivi |
| SAHDIYAN | Çok kirli,aşırı kirli olan |
| SEF | Ters, yanlış olan |
| SEĞİTMEK | Koşmak |
| SORUTMAK | Ayakta durmak |
| SADIR | Aşırı kir,kurumuş kir |
| SETEN | Bulgur döğülen taş |
| SOYHA | Ölünün arkasında kalan eşyası |
| SERGİME | Gözün istemsiz hareketi |
| SITARA | Haysiyet |
| SOHUDAŞI | Ortası oval şeklinde oyuk, içinde buğday dövülen büyük taş |
| SÖNGÜT | Çaydanlık vb. Araçların kireçlenmesi |
| SACIYAH | Ekmek pişirmeye yarayan aletin ayağı - sac ayağı |
| ŞAPLAH | Tokat, şamar |
| ŞİPELEG | Aceleci |
| ŞİPŞİP | Hızlı, hızlı |
| TAVATİR | Gayet |
| TERECE | Lambalık |
| TULUHLANMAK | Dalağı şişmek |
| TAHDEMBEÇ | Tahtadan yapılmış üstüne oturulan veya yük konulan yer |
| TERÇİME | Hafif terleme hali |
| TAVLU | Şişman |
| TUMAN | Basmadan, bezden dikilen geniş şalvar |
| TEREG | Mutfak dolabı, kapların dizildiği raf |
| TOMBALAH | Yuvarlak |
| TEMEK | Agırdaki pisliği atmak için kullanılan pencere |
| TÜKAN | Dükkan, bakkal |
| TİLLE | İnce uzun baston |
| TİRKİ | Ağaçtan oyulmuş kulplu tas |
| TELİS | Çuval, büyuk torba |
| TENGİRE | Tencere |
| TAMATOS | Domates |
| TEKEM | Bir tür yenen bitki |
| TOHAÇ | Çamaşır yıkamaya yarayan ağaçtan yapılmış saplı bir tür araç |
| TOSGABA | Kaplumbağa |
| TELESİMEK | Bunalmak,yorulmak |
| URUPLOĞU | Tahıl ölçmekte kullanılan 18 kg ölçek |
| URBA | Giysi |
| UN ÖĞÜ | Un konulan bez |
| UHCUR | Bel lastiği |
| ÜYEZ | Sivirisinek |
| ÜDMEK | Yenmek |
| ÜTELEMEK | Tüylerin ateşte yanması |
| VOBA | Beddua anlamında söylenir |
| VEREP | Eğri ,kenar |
| VEZEĞ | Giysilerde lastik takılan yer |
| VIŞ | Yazık olmuş |
| YAŞAR | Bir yaşındaki dana |
| YEL | Rüzgar |
| YALAH | Hayvanlara yem verilen ağaçtan ve taştan oyulmuş yer |
| YUNNAH | Banyo yapılan yer,hamam |
| YAŞMAH | Kadınlarda ağız ve burnun örtülmesi |
| YAĞINNI | Sırt,bel |
| YALLIH | Önlük |
| YÖREG | Beşikteki bebeğin sarıldıgı bez |
| YIMILCAMA | Gıdaların bozulmaya dönmesi |
| YUHA | Derin olmayan |
| YÜĞÜTMEK | Koşmak |
| ZAHMERİ | Kış ayı |
| ZOĞAL | Kızılcık |
| ZAHAN | Bakır, çinko vb. Tabak |
| ZERZE | Kapı sürgüsü |
| ZIVGIDI | Dar ve kısa olan |
| ZERE | Zira, demekki |
| ZERDELÜ | Zerdali, kaysının olgunlaşmamışı |
| ZERZELE | Deprem |